Mediekontakt - Gode råd om mediekontakt

Kommunen, ved kommunestyret, har det overordna ansvaret for det kommunale barnevernet.

Enkelte gonger vil media ta direkte kontakt med ordførar eller rådmann for å få ei fråsegn i ei barnevernssak eller om arbeidet til barneverntenesta. Det er då viktig at ordførar/rådmann er godt orientert om arbeidet til barnevernstenesta, slik at vedkommande har tilstrekkeleg kunnskap til å uttale seg på ein god måte.

Det er viktig å byggje gjensidig tillit og gode relasjonar til administrasjonen, rådmann, folkevalde og eigne medarbeidarar. Gi god informasjon om utviklinga i barns oppvekstforhold, om utvikling i tenesta, og ver open om utfordringar og viktige vegval. Ver i forkant når du veit at kritiske saker er under oppsegling.

Døme:

• Sørg for at leiinga i kommunen er godt orientert om status på arbeidet til barnevernet. Bruk kommunemonitoren og eigen faktakunnskap.
• Hald leiinga i kommunen orientert om tilsynssaker.
• Del kunnskap, skap alliansar, ver aktive og orientar tilgrensande tenester om korleis barnevernet arbeider.
• Ved å vere i forkant byggjer du kunnskap om dilemma, skaper forståing og viser openheit om utfordringar og løysingar som ligg føre.

Barnevernstenesta har oversikt over barns oppvekstforhold i kommunen. Ansvaret til barnevernstenesta og styresmakt på oppvekstområdet tilseier at barnevernstenesta bør ta ei tydelegare rolle i media. Det er dessutan eit stort behov for kunnskap og informasjon om barnevernet i befolkninga. Ei befolkningsundersøking frå 2017 viser at mange ikkje har god nok kunnskap til å danne seg eit inntrykk av barnevernet.

Innsyn og openheit gir auka kunnskap og større forståing

Barnevernstenesta har kunnskap, eigne tal og fakta om utviklingstrekk og trendar som kan brukast for å formulere bodskap i media. Bruk òg kommunemonitoren. Monitoren er ei samling av indikatorar som gir kommunane høve til å samanlikne seg med andre kommunar og barneverntenester, og sjå utvikling over tid.

Ved å kommunisere arbeidet barnevernstenesta gjer, forklare korleis barnevernstenesta arbeider, og gjere greie for eventuelle utfordringar, dilemma og vurderingar, vil barnevernstenesta styrkje omdømmet sitt og byggje viktig tillit. Openheit og innsyn i verksemda til barnevernstenesta er derfor eit mål i seg sjølv. Det bidreg til auka kunnskap og større forståing for oppgåver og ansvar barnevernstenesta har.

Ikkje vent på at journalisten i lokalavisa ringjer deg. Ta initiativ til samarbeid med kommunen sin eigne kommunikasjonsrådgivar(e) og førebu noko skriftleg om ei nyheit du vil formidle. Det kan til dømes vere:

• Talet på foreldre som i løpet av eit år har fått råd, rettleiing og støtte til å lykkast i foreldrerolla og kva dette betyr for barnaResultater de har oppnådd
• At fleire barn treng fosterheimar
• Resultatet av ei brukarundersøking de har gjennomført
• Nye faglege retningslinjer, endringar i lovverk, nye måtar å jobbe på
• Ny organisering, nye oppgåver
• Auke / nedgang i (visse typar) saker
• At fleire barn og unge får fosterheimar i slekt og nettverk
• Trender og utviklingstrekk som allmenheten kan ha interesse av å vite om

De kan til dømes ha kunnskap om uheldig utvikling blant ungdom i lokalmiljøet, som det er viktig at foreldre, ungdom og lokalmiljøet generelt er kjent med.

Betre samarbeid med pressa

Den personlege kontakten med journalistar er ei svært effektiv form for mediekontakt, og journalistar set pris på velinformerte og pålitelege kjelder. Har du bygd truverd og tillit ved jamleg å informere om aktuelle saker, er det enklare å samarbeide med journalistar om eventuelle kritiske saker i framtida.

Å avvise journalistar ved å svare «ingen kommentar» skaper mistanke om at du har noko å skjule og bidreg til å stadfeste biletet av barnevernstenesta som lukka.

Viss du ikkje kan kommentere ei sak, kan du til dømes likevel seie dette:

"- Saka handlar om barn og foreldre / enkeltpersonar i ein svært vanskeleg livssituasjon. Personopplysningar om familien er underlagd teieplikt. Teieplikta skal òg vareta interessene til barnet på kort og lang sikt».

I saker der barnevernstenesta vurderer å sende inn sak om å overta omsorga for eit barn til fylkesnemnda kan du til dømes seie:

"- Generelt kan eg seie at vi berre fremjar saker om omsorgsovertaking dersom vi vurderer at det ligg alvorleg omsorgssvikt føre og barnet ikkje kan bu heime. Vi ser fram til å få vurderinga til retten av dette."

Kva opplysningar har journalisten, og kva kjelder baserer journalisten saka på? Dersom opplysningar einsidig kjem frå foreldre og nettverka deira, kan du påpeike at det ligg vesentlege opplysningar føre som journalisten ikkje har tilgang til - og som gir eit heilt anna bilete av saka.

• Dersom journalisten sit på selektiv informasjon til dømes frå foreldre eller advokat i saka, kan du spørje journalisten om ho/han har fått tilgang til dokument der opplevingane og synspunkta til barnet kjem fram?
• Ta ein utsjekk av om journalisten sit på alle dokumenta i saka. Du kan informere journalisten om at saka totalt inneheld XX dokument, og spørje om ho/han har fått tilgang til alle desse. Du kan òg vise til Ver varsam-plakaten 3.2.: Ver kritisk i val av kjelder, og kontrollar at opplysningar som blir gitt er korrekte.
• Har parten(e) friteke deg frå teieplikta?
• Er parten(e) villige til å anonymisere saka?
• Dersom du ikkje er friteken frå teieplikta kan du framleis korrigere faktiske feil.
• Du må likevel ta omsyn til teieplikta i dialogen med journalisten.

Forklar journalisten din plikt til å vere lojal overfor behovet til barnet og interesser både på kort og lang sikt.

I ei digital verd vil medieeksponering innebere at personsensitivt innhald vil vere tilgjengeleg og søkbart òg når barnet er vakse og skal etablere seg i arbeidsliv, stifte familie og så vidare. Forklar journalisten at det er ditt ansvar å verne barnet mot dette.

Dersom du i ei konkret sak kjem fram til at du ikkje vil uttale deg, av omsyn til interessene til barnet på kort og lang sikt, forklar journalisten kvifor du meiner det ikkje er rett å uttale seg.

Barnevernstenesta skal vere røysta til barnet

Det at foreldra har friteke deg frå teieplikta er ikkje einstydande med at barnet har friteke deg frå teieplikta.

Dersom saka i tillegg er i ein fase der det å uttale seg i media kan skade det vidare samarbeidet med barn og foreldre, kan du òg informere journalisten om dette.

Er det kjent kva slags vedtak som er fatta kan du beskrive vilkåra for slike tiltak og kva slags situasjonar som blir omfatta av føresegna.

Du kan beskrive saksbehandlinga i denne typen saker, rettstryggleiksgarantiar med vidare. Vis til faktaark/informasjon på kommunane sine eigne nettsider som viser omfanget av slike saker, eventuelt vis til nasjonal statistikk.

Hugs at det i hovudsak er personopplysningar som er underlagde teieplikt!

Informasjon om arbeidet til barnevernstenesta for å vareta barnets beste, faglege vurderingar, regelverk, arbeidsmetodikk, kunnskap om utsette barns oppvekstforhold, utviklingstrekk og så vidare er ikkje omfatta av teieplikt.

Den beste måten å motverke ubalansert omtale i media er å setje fram konkrete krav med utgangspunkt i Vær Varsom-plakaten.

Dei etiske normene og den sjølvjustisen som pressa driv, er i første rekkje meint å verne enkeltpersonar mot krenkjande og skadeleg publisitet. Presseetikken skal ikkje verne det kritikkverdige, men dei presseetiske normene skal hjelpe redaksjonen til ikkje å påføre menneske ei unødig liding. Ver varsam-plakaten definerer spelereglane for samhandlinga mellom journalistar og kjelder.

Journalistar pliktar å gjere det klart om dei ønskjer bakgrunnsinformasjon eller utsegner som skal publiserast.

Før du uttaler deg og gir frå deg informasjon i ei potensielt kritisk sak, be alltid journalisten klargjere premissane for intervjusituasjonen. Journalisten har plikt til å opplyse om det blir gjort opptak av samtalen.

Dette er spørsmål du kan vurdere å stille journalisten før du uttaler deg:

• Korleis og i kva samanheng skal utsegner og informasjon blir brukt?
• Kva informasjon har journalisten allereie skaffa seg?
• Ønskes bakgrunnsinformasjon eller utsegner som skal publiserast?
• Kva tema blir sentrale i intervjuet?
• Dreier det seg om ein mindre eller ei større sak, ei nyheitssak eller ein *feature-sak?
• Skal saka publiserast i papirutgåve, på nett, eller begge?
• Når skal saka publiserast?

Journalistar er etter Ver varsam-plakaten 3.3 forplikta til å oppgi kvifor dei ønskjer eit intervju og i kva samanheng utsegnene dine skal inngå: «Det er god presseskikk å gjere premissane klare i intervjusituasjonen og elles i forhold til kjelder og kontaktar.»

Dersom du eller tenesta er i ferd med å bli utsett for sterke skuldingar i pressa har du/de rett til å imøtegå desse i same artikkel eller innslag der skuldingane blir publiserte. (Vær Varsom plakaten 4.14) Då blir saka meir balansert, og lesarar, sjåarar eller lyttarar kan lettare setje skuldingane inn i ein kontekst, og få med seg forsvarsargumenta. Om du svarer på kritikken seinare, til dømes i eit tilsvar dagen etter, har dette marginal betydning samanlikna med ei samtidig imøtegåing. Første oppslag blir normalt størst, og inntrykka som blir her danna, har størst gjennomslag. Det er langt vanskelegare å rette opp skadane i ettertid.

Det er avgjerande å få kartlagt eventuelle skuldingar som blir retta mot deg og barnevernstenesta, og det konkrete innhaldet i skuldingane.

• Kva er det konkrete innhaldet i kritikken som blir retta mot deg eller barnevernstenesta?
• Står anonyme kjelder bak skuldingar og kritikk?
• Kan journalisten dokumentere påstandar om deg og tenesta, og kan du få tilgang til dokumentasjonen?
• Sit journalisten på dokument der barnets/opplevingane til barna og synspunkt i saka kjem fram?
• Kva for nokre andre kjelder har uttalt seg i saka?
• Kommuniser fakta og dilemma.

Retten til samtidig imøtegåing inneber at du må få oversikt over omfang og innhald i kritikken.

Du kan eventuelt tilby deg å lese gjennom teksten for å luke ut feil. Det er høgt tempo i nyheitsformidlinga og feil oppstår lett.

Dei fleste journalistars mangel på djupnekunnskap, kjennskap til kompleksiteten i sakene, tidspress og så vidare gjer at mange journalistar ser seg tent med å la sentrale kjelder få lese teksten før han blir publisert og reknar dette som ei kvalitetssikring av teksten.

Får du likevel ikkje lese teksten, still krav om å få gjennomgang av kritikk og skuldingar som blir retta mot deg og tenesta, og dei konkrete innhalda deira.

Når skuldingane blir imøtegåtte må dette gjerast utan at teieplikta blir broten.

Be alltid om sitatsjekk når du, som kjelde, uttaler deg til pressa. Pressa har plikt til å gjengi meiningsinnhaldet i det som blir brukt av utsegnene frå intervjuobjektet. Direkte sitat skal gjengivast presist. Du har òg rett til å få sjå i kva kontekst sitata blir nytta.

Avtale om sitatsjekk må inngåast i forkant av intervjuet, og det må gjerast klart kva avtalen omfattar og kva tidsfristar som gjeld. Ser du av sitatsjekken at svara dine er redigerte slik at du ikkje er korrekt gjengitt eller ikkje har fått svart skikkeleg på skuldingar, vis til retten din til samtidig imøtegåing.

Du kan miste imøtegåselseretten og tilsvarsretten

Merk at den som gjer seg utilgjengeleg eller ikkje vil svare, ikkje berre mistar imøtegåingsretten, men også kan miste tilsvarsretten. Imøtegåinga skal publiserast på same plattform som angrepet. I innstillinga til 2005 – revisjonen av Vær Varsom Plakaten heiter det at: «Når den angripne veljaren ikkje å ta omsyn til angrepa, opphevar dei òg rettane sine etter pkt. 4.14 i Vær Varsom Plakaten. Klagarar som har valt å gjere seg utilgjengelege for media, men som i ettertid meiner at eit presseorgan har formidla sterke, feilaktige og belastande skuldingar, må ta omsyn til andre punkt i Vær Varsom Plakaten».

• Sjå veileder for samtidig imøtegåelse.

Viktig for ei rett og balansert nyheitsformidling

Retten til samtidig imøtegåing er eit vern mot tillitsøydeleggjande omtale. Når skuldingar blir imøtegått samtidig som dei blir publiserte, gjer det saka meir balansert, og lesarar, sjåarar eller lyttarar kan lettare setje skuldingane inn i ein kontekst og få med seg forsvarsargumenta.

Barnevernstenesta har som andre offentlege instansar rett til å korrigere feil ved faktiske opplysningar som er offentleggjorde.

De kan som andre imøtegå urettmessig kritikk og feilaktige påstandar om arbeidet til barnevernstenesta. Når ein imøtegår urettmessig kritikk og feilaktige påstandar er det viktig å gjere dette på ein måte som varetek teieplikta.

Teieplikta set avgrensingar for kva opplysningar som er offentlege

Opplysninger som er underlagd teieplikt er halde unna offentleg innsyn, jf. offentleglova § 13 første ledd. Reglane om teieplikt går føre reglane om offentlegheit, og set avgrensingar for høvet barnevernstenesta har til å dele informasjon.

Teieplikta omfattar alle personopplysningar, også opplysningar om

• fødestad
• fødselsdato
• personnummer
• statsborgarforhold
• sivilstand
• yrkje
• bustad
• arbeidsstad

Opplysninger om at barnevernstenesta har vore i kontakt med ein familie vil òg vere undergitt teieplikt.

Tenk likevel alltid gjennom om det er dokument som ikkje inneheld personlege opplysningar og som kan vere av allmenn interesse. Dette kan vere statistikkar, rapportar om verksemda og så vidare.

Unntak

Det finst unntak frå den lovfesta teieplikta. Desse unntaka må vurderast i kvar enkelt sak for å sjå om det er opplysningar som bør, og kan, blir gitt.

Reglane om teieplikt finn vi i barnevernlova § 6-7 med tilvising til forvaltningslova.

Teieplikta gjeld generelt, og ikkje berre under saksførebuinga. Teieplikta gjeld òg etter at vedtak er fatta, og etter at saker er avslutta frå barnevernstenesta.

Dersom teieplikta ikkje blir overhalden kan ein bli straffa, jf. straffeloven § 209

Teieplikta er ikkje absolutt

Både i forvaltningslova og barnevernlova er det gjort unntak frå teieplikta.

• Tilgangen barnevernstenesta har til å gi opplysningar til andre er regulert i forvaltningslova §§ 13a, 13 b og 13 d og i barnevernlova § 6-7 tredje ledd
• Taushetsplikten kan ikkje gjerast gjeldande overfor parten sjølv. Ein part har i utgangspunktet rett til innsyn i alle opplysningar i saka. Partar i ei barnevernssak er foreldre og barn over 15 år.
• Samtykke frå alle som har krav på tausheit kan oppheve teieplikta.
  Opplysningane kan utan hinder av teieplikta givast i statistisk form eller anonymisert.
• Teieplikta er ikkje til hinder for at opplysningar blir gitt når opplysningane er alminneleg kjent eller alminneleg tilgjengeleg andre stader.
• Opplysningar kan givast til andre forvaltningsorgan når dette er nødvendig for å fremje oppgåvene til barnevernstenesta, eller for å førebyggje vesentleg fare for liv eller alvorleg skade for nokons helse.
• Barnevernstenesta kan melde vald og overgrep mot barn utan hinder av teieplikta.
• Barnevernstenesta har plikt til å gi opplysningar til helse- og omsorgstenesta i kommunen når barnevernstenesta har grunn til å tru at ei gravid kvinne misbruker rusmiddel på ein slik måte at det er hovudsakleg sannsynleg at barnet vil bli fødd med skade.

Teieplikta kan ikkje gjerast gjeldande overfor parten sjølv. Ein part har i utgangspunktet rett til innsyn i alle opplysningar i saka, jf. forvaltningsloven § 13 a nr. 1.

Parten har rett til å få sjå alle dokument i saka og kan krevje å få desse utlevert. Parten kan då som utgangspunkt vidareformidle opplysningar til pressa eller andre.

Les meir i Saksbehandlingsrundskrivet

Personopplysningsloven § 18 gir ein person rett til innsyn i opplysningar om seg sjølv som er registrert hos barnevernstenesta. Har *barnevernetstjenesten opplysningar om familie eller andre har også desse krava på innsyn i opplysningar om seg sjølv, sjølv om dei ikkje er part i saka.

Ein person har ikkje krav på å gjere seg kjend med opplysningar som gjeld andre enn seg sjølv. Den som innhentar opplysningar om seg sjølv står fritt til å vidareformidle desse til pressa.

Det må skiljast mellom førespurnader der pressa ber om opplysningar i ei enkeltsak, ved at dokument i saka blir utleverte, og førespurnader der pressa ber barnevernstenesta om å kommentere saka.

Retten til media til innsyn i dokument i ei enkeltsak

Når partane i ei barnevernssak samtykkjer til det, skal barnevernstenesta, som utgangspunkt, gi media innsyn i dokumenta i saka.

Det ligg føre eitt unntak frå dette utgangspunktet i barnevernlova § 6-7 femte ledd.

Høvet barnevernstenesta har til å uttale seg i enkeltsaker

Sjølv når dokument er utleverte har du inga plikt til å kommentere ei sak. I mange saker må du gjennomføre ei avveging mellom sterke samfunnsomsyn:

Omsynet til behovet i samfunnet for informasjon, skape tillit i befolkninga ved å møte pressa og spreie kunnskap
Hensynet til kvart enkelt barn i den konkrete saka

Barnevernstjenesten arbeider for å skape trygge rammer for barnet, og få til eit godt samarbeid med foreldre om det som er det beste for barnet. Media kan bidra til å setje ting på spissen for å synleggjere konfliktlinjer.

Du må vurdere korleis det påverkar arbeidet med familien og situasjonen til barnet at saka blir diskutert i media. Du må gjere ei vurdering av kva som er det beste for barnet og den pågåande saka.

Forklar dine vurderingar

Dersom du vel å ikkje kommentere saka, forklar journalisten kvifor du meiner at dette er det rette i denne saka.

Påpeik kompleksiteten i denne typen saker som gjer at dei ikkje alltid er eigna for korte kommentarar eller å diskutere i media.

I slike tilfelle er det òg viktig at du gir generelle opplysningar om regelverket og saksbehandlinga til barnevernstenesta, om vilkåra for det aktuelle tiltaket og om dei skjønnsmessige vurderingane lova føreset.

Ved å møte konkrete førespurnader om ei sak med generell informasjon kan du få ut viktig informasjon til offentlegheita om det arbeidet som blir gjort for å vareta barns beste, både i den konkrete saka og meir generelt.

Media er interesserte i enkeltsaker, men har òg interesse av generelle opplysningar om arbeidet til barneverntenesta. Dette kan til dømes vere:

• Korleis privatpersonar og offentlege organ melder om bekymring til barneverntenesta og kva barneverntenesta gjer når dei får ei bekymringsmelding
• Kva hjelpetiltak som ligg føre
• Gongen i ei barnevernssak
• Generelle utfordringar i tenesta og i kommunen

Det kan òg vere av interessa for media å få statistikkar over til dømes:

• Kor mange familiar som får hjelpetiltak
• Kva hjelpetiltak som blir Kor mange
  barns gitt som er under omsorga til barnevernet

Det å gi generelle opplysningar i form av til dømes statistikk er ikkje brot på teieplikta dersom statistikken er utforma på ein måte eller har eit innhald der enkeltpersonar ikkje kan identifiserast.

Det er viktig å sjå kva moglegheiter som ligg føre for å kunne opplyse enkeltsaker på ein god og objektiv måte utan å bryte teieplikta. Det å vere open, også i enkeltsaker, vil gi deg som barnevernleiar eit fint høve til å setje fokus på det arbeidet som blir gjort, og gi ei meir balansert framstilling av saka.

Samtykke til å gi opplysningar

Dersom den som har krav på tausheit samtykkjer i at opplysningane blir gjorde kjent for andre enn dei som er partar, blir teieplikta oppheva så langt som samtykket gjeld, jf. forvaltningsloven § 13 a nr. 1. Med samtykke kan barnevernstenesta gi ut opplysningar og kommentere alt det er samtykt til.

Barn som har fylt 15 år og forstår kva saka gjeld har normalt sjølvstendige partsrettigheter i ei barnevernssak, jf. barnevernlova § 6-3.

Foreldre og barn kan dermed samtykkje til frigiving av opplysningane til barnevernstenesta til dømes til media.

Dokument kan òg innehalde opplysningar om ein tredjepart som har krav på tausheit. Desse opplysningane må ein som regel ha eige samtykke til å utlevere.

Hovudregelen er at barn under 15 år ikkje har kompetanse til å frita barnevernstenesta frå teieplikt. Denne kompetansen ligg normalt hos foreldre med foreldreansvar.

Etter barnevernslova vil normalt både barnets og foreldras samtykke vere nødvendig når barnet har fylt 15 år.

Det følgjer av forvaltningslova at det kan givast ut opplysningar i ei forvaltningssak i statistisk form eller ved at individualiserande kjenneteikn er utelate gjennom anonymisering, jf. forvaltningsloven § 13 a nr. 2. Dette vil som utgangspunkt òg gjelde for barnevernssaker.

Det vil vere to typar av saker der dette kan vere aktuelt.

Teieplikta er ikkje til hinder for at barnevernstenesta kan kommentere opplysningar som allereie er alminneleg kjende i media, eller andre stader jf. forvaltningsloven § 13 a nr. 3.

Denne føresegna opnar for at barnevernstenesta i visse tilfelle kan ha tilgang til å kommentere enkeltsaker som er omtalte i media.

Personopplysningar som berre er kjende av familiens nærmaste, er ikkje å rekne som alminneleg kjent. Kva som skal til for å seie at noko er alminneleg kjent må vurderast konkret i kvar enkelt sak.

Der saka allereie er teken opp i pressa eller andre massemedia, kan det vere at det ikkje lenger ligg føre rettmessige interesser som tilseier hemmeleghald. Då vil elles ømfintlege forhold allereie vere røpt.

Der foreldre har gitt opplysningar til pressa

Dersom foreldre sjølv har stilt opplysningar til disposisjonen til pressa, kan dei i utgangspunktet ikkje forvente å vere verna av teieplikta til barnevernstenesta, i den forstand at barnevernstenesta skal vere forplikta til å halde alle opplysningar tilbake i forhold til pressa.

Du som barnevernsleiar må likevel alltid vurdere omsynet til kvart enkelt barns behov for vern mot at sensitive opplysningar blir gitt.

Kva opplysningar du i så fall kan gå ut med, må sjølvsagt vurderast i det enkelte tilfellet. Dette må vurderast både i forhold til situasjonen til barnet og i forhold til kva opplysningar som allereie er offentleg kjende. Du vil vanlegvis kunne korrigere reine feil ved faktiske opplysningar som er offentleggjorde.

Du må likevel vise varsemd med å gå ut med nye konkrete opplysningar i ei sak, og alltid vurdere om det er i interessa til barnet på kort og lang sikt at du/de kommenterer ei sak.

Dersom saka handlar om inngripande avgjerder som omsorgsovertaking eller plassering på institusjon utan samtykke, opplys journalisten om at det er fylkesnemnda og eventuelt ordinære domstolar som gjer vedtak. Du kan gi journalisten informasjon om barn og foreldres krav til rettstryggleik i slike saker.

Det blir stilt strenge krav til omsorgsovertakingar og plassering på institusjon utan samtykke.

Ansvaret til barnevernstenesta er å vareta behova til barnet og interesser på kort og lang sikt. Påpeik overfor journalisten at behova til barnet og interesser i saker om omsorgsovertaking oftast vil stå i konflikt med kva foreldre sjølv synest er best.

Krav til fakta, dokumentasjon og vitneførsel

Forklar korleis fylkesnemnda er samansett med nemndleiar med juridisk kompetanse, fagkunnig nemndmedlem og ein frå det alminnelege medlemsutvalet.

Er foreldre usamd i vedtak i fylkesnemnda kan dei ta saka vidare til dei ordinære domstolane, slik svært mange gjer i dag.

Informer om at det blir utnemnt ein talsperson for barnet. Foreldre får fri advokathjelp, og avgjerder fattast etter ein domstolliknande prosess med krav til fakta, dokumentasjon og vitneførsel.

Du kan informere om at det er fleire som fører tilsyn med arbeidet til barnevernstenesta. Du kan vise til:

• Statsforvaltarens tilsyn med institusjonane jf. barnevernlova § 5-7
• Statsforvaltarens tilsyn med lovlegheita av oppfyllinga til kommunen av plikter jf. barnevernlova § 2-3b
• Statens helsetilsyn har overordna fagleg tilsyn med barnevernstenesta jf. barnevernlova § 2-3b
• Statsforvaltaren som klageinstans for tvang på institusjon jf. forskrift om rettar og bruk av tvang under opphald i barneverninstitusjon § 27
• Riksrevisjonens som kontrollorgan, jf. riksrevisjonslova § 1
• Barnesakkunnig kommisjon, jf. barnevernlova § 2-5

Du kan til dømes informere om barns stilling som sjølvstendig rettssubjekt. Du kan vise til:

• Barnekonvensjonen artikkel 3 (1) fastslår prinsippet om at barnets beste skal vere eit grunnleggjande omsyn ved alle handlingar som berører barn
• Barnekonvensjonen artikkel 12 som gir alle barn rett til å bli høyrd i saker som omhandlar barnet
• Barnekonvensjonen artikkel 19 som forpliktar at staten tek aktive steg for å verne barn utsett for omsorgssvikt, vald eller overgrep
• Grunnlova § 104 om barnets beste, retten barnet har til å bli høyrd, og retten til vern av barns integritet

Du kan informere om korleis barnevernstenesta arbeider, om forholdet mellom hjelpetiltak og omsorgstiltak, at det eit er strenge krav til omsorgsovertakingar og særleg foreldres rettstryggleik er godt vareteken.

Departementet har gitt eigne retningslinjer for behandlinga til barnevernstenesta av barnevernssaker der barn har tilknyting til andre land. Desse retningslinjene blir reviderte i løpet av 2017 som ei følgje av Noregs ratifikasjon av *Haagkonvensjonen 1996.

Retningslinjer om behandlingen av barnevernssaker der barn har tilknytning til andre land (Q-42/2015).

Haagkonvensjonen 1996 om vern av barn tredde i kraft i Noreg 1. juli 2016. Konvensjonen gjeld ulike vernetiltak og kjem mellom anna til bruk i barnevernssaker der barn har tilknyting til fleire land.

Haagkonvensjonen legg til rette for internasjonalt samarbeid og gjensidig informasjonsutveksling.

Barne-, ungdoms- og familiedirektoratet, Bufdir, er norsk sentralstyresmakt for konvensjonen. Bufdir hjelper norske og utanlandske styresmakter i saker etter konvensjonen og gir informasjon om dei moglegheitene som konvensjonen opnar for.

Haagkonvensjonen av 1996 vil vere eit viktig verktøy i slike saker, og sentralstyresmakta kan hjelpe kommunalt barnevern i saker med tilknyting til andre land.

• Sentralmyndigheten for Haagkonvensjonen 1996

Sentralstyresmakta skal mellom anna samarbeide med andre sentralstyresmakter og sikre samarbeid mellom styresmakter i eigne statar.

Sentralstyresmakta kan

• vidareformidle og hjelpe ved oppmodingar frå utanlandske styresmakter
• hjelpe norske styresmakter ved oppmodingar til utlandet
• hjelpe den kommunale barnevernstenesta i dialogen med utanlandske styresmakter
• hjelpe norske styresmakter som skal be til dømes utanlandske styresmakter om informasjon om eit barn
• hjelpe til i saker om plassering av barn over landegrenser
• hjelpe til i saker om overføring av jurisdiksjon

Bufdir hjelper òg barnevernstenestene med rettleiing i saker med land som ikkje er tilslutta *Haagkonvensjonen.

• Land som har slutta seg til konvensjonen

Ver kritisk i val av kjelder, og kontrollar at opplysningar som blir gitt er korrekte. Det er god presseskikk å ønskje breidd og relevans i val av kjelder. Ver spesielt aktsam ved behandling av informasjon frå anonyme kjelder, informasjon frå kjelder som tilbyr eksklusivitet, og informasjon som er gitt frå kjelder mot betaling.

Viser særleg omsyn overfor personar som ikkje kan ventast å vere klar over verknaden av utsegnene sine. Misbruk ikkje kjenslene, vankunna eller sviktande dømmekrafta til andre. Hugs at menneske i sjokk eller sorg er meir sårbare enn andre.

Dei som blir utsette for sterke beskyldninger skal så vidt mogleg ha tilgang til samtidig imøtegåing av faktiske opplysningar. Debatt, kritikk og nyheitsformidling må ikkje hindrast ved at partar ikkje er villig til å uttale seg eller medverke til debatt.

Dei som har blitt utsett for angrep skal snarast mogleg få tilgang til tilsvar, med mindre angrep og kritikk inngår som ledd i ei løpande meiningsutveksling. Ha som krav at tilsvaret er av rimeleg omfang, held seg til saka og har ei anstendig form. Tilsvar kan nektast dersom ho ramma part, utan sakleg grunn, har avvist tilbod om samtidig imøtegåing i same spørsmål. Tilsvar og debattinnlegg skal ikkje utstyrast med redaksjonell, polemisk replikk.